PENGENALAN
Persoalan aqidah kini sering diperkata
dalam kalangan masyarakat. Ia berpunca daripada wujudnya kepelbagaian cara
manusia berfikir. Hakikatnya, Islam tidak menolak hukum yang bersumberkan
pemikiran, tetapi mesti selari dengan al-Qurandan Sunnah. Namun, sejak dahulu
lagi, ramai manusia menyalah tafsir penggunaan hukum akal tersebut.
Natijahnya, wujudlah fahaman yang
terlalu rigid dan terlalu liberal. Begitu juga dengan realiti kini yang tidak
kurang juga lahirnya fahaman akibat dari percambahan cara berfikir. Antaranya, golongan
Wahhabi (Salafi Syadid), ajaran Rasul Dahri, Islam Liberal, Syiah, dan tidak
kurang juga ideologi dari Barat seperti sekularisme, kapitalisme dan
cauvanisme.
Kesemua fahaman ini secara tidak
langsung berkait rapat dengan kepercayaan atau aqidah individu sebagai seorang
Muslim. Isu Wahhabi kembali muncul apabila ia mula diperkatakan terutamanya di
beberapa akhbar arus perdana di negara ini. Ia kembali menjadi topik yang
hangat dibincangkan oleh beberapa individu yang merasa terpanggil untuk
barangkali mempertahankan fahaman atau ideologi masing-masing.
Pada hakikatnya isu Wahhabi bukanlah
satu isu baru yang kini perlu diterjemah, dikarang, dibahas mahupun
dibangkitkan semula. Ini kerana isu ini telah lama bertapak di semenanjung
Tanah Melayu dengan kemunculan satu golongan yang dikenali sebagai Kaum Muda
pada awal abad ke-20 yang lalu, kesan daripada pembawaan beberapa orang pelajar
Malaysia dan Indonesia yang berkesempatan menceduk ilmu agama di Mekah, Mesir
dan India.
Di Malaysia gerakan dakwah Salafiyyah
yang dibawa oleh Kaum Muda ini akhirnya lebih dikenali oleh masyarakat awam
sebagai kumpulan Wahhabi, ia amat sinonim dengan kumpulan tersebut memandangkan
cara pergerakan mereka yang agak agresif, tambahan pula gelaran ini merupakan
panggilan yang seringkali dicanang oleh musuh-musuh tradisi puak Wahhabi
seumpama kumpulan-kumpulan tarekat dan golongan Asya'irah beraliran kesufian.
Ini merupakan satu fakta yang tidak
boleh dipesongkan oleh mana-mana pihak, pertentangan sememangnya pernah berlaku
antara Kaum Muda dan Kaum Tua satu masa dahulu, namun setelah beberapa lama isu
ini mendiamkan diri, ada pihak yang kembali memukul gendang menghingarkan
suasana mengajak masyarakat berbicara semula berkisar isu yang kian menyepi
ini.
DEFINISI
WAHABI
Menurut Zamihan Mat Zin (2011), kalimah
‘Wahhabi’ adalah dinisbahkan kepada bapa pengasas fahaman ini, iaitu Sheikh
Muhammad bin Abdul Wahhab. Asalnya, lafaz Wahhabi merujuk kepada ayah beliau.
Tetapi nama ini turut dinisbahkan kepada Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab
berikutan menjadi lumrah penggunaan bahasa dan amalan bangsa Arab yang menisbahkan
fahaman, amalan, dan pencapaian si anak kepada ayah, datuk, nenek dan moyang.
DEFINISI
FAHAMAN WAHABI
Menurut Zamihan Mat Zin (2011),
Wahhabi ialah pegangan dan gerakan yang didokong oleh Sheikh Muhammad bin Abdul
Wahhab di Semenanjung Arab yang telah merebak ke seluruh dunia.[1]
Menurut The Royal Islamic Strategic
Studies Centre yang berpusat di Jordan:
This
school was developed around the doctrines of 18th century scholar Muhammad ibn
Abd al Wahhab (1703-1792 CE). Salafis have specificdoctrinal beliefs, owing to
their particular interpretation of Islam, that differentiate them from the
majority of Sunnis, such as a literalanthropomorphic interpretation of God.
Salafis place a great emphasis on literal interpretation of the Qur’an and
Hadith, with skepticism towards the role of human reason in theology[2].
Maksudnya:
“Ia merupakan aliran yang dibangunkan
oleh ulama kurun ke-18, Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab. Salafi mempunyai
kepercayaan tertentu, disebabkan mereka mempunyai tafsiran sendiri mengenai
Islam. Ini yangmembuatkan mereka berbeza dengan majoriti Sunni. Sebagai contoh,
tafsiran mereka mengenai perihal jisim Allah. Golongan Salafi juga memberi
penekanan yang hebat terhadap tafsiran literal al-Quran dan hadith, danagak
skeptikal terhadap penggunaan akal dalam pemahaman Islam.”
Menurut Dr Hersi Mohamad Hilole (2012), Salafi
Wahhabi berpegang pada aliran salafiyah nususiyah, iaitu pemikiran salaf yang
berpandukan nas dan teks semata-mata (literalis).
LATAR
BELAKANG WAHABI
Fahaman Wahhabi adalah satu fahaman
atau aliran dominan yang diamalkan oleh kebanyakan ulama al-Haramain yang
diasaskan oleh Sheikh Muhammad binAbdul Wahhab. Fahaman ini dikukuhkan lagi
oleh Keluarga Diraja Bani Saud yang kini memerintah Negara Arab Saudi. Dinasti
al-Saud telah memerintah semenjak tahun 1924.
Golongan Wahhabi merupakan antara
tulang belakang dalam membantu Gabenor Najd waktu itu, Imam Muhammad bin Saud dalam
mendapatkan takhta diHijaz (kini Arab Saudi) daripada kerajaan Turki Uthmaniyah
dengan bantuan pihak British. Golongan Wahhabi masa kini lebih suka menjenama
diri mereka sebagai Salafi, Salafiyah, Muwahidun (yang bermaksud ‘satu Tuhan’),
Ittiba’ al-Sunnah, Ansar al-Sunnah, Penggerak Tajdid, Kumpulan Islah, Protaz (akronim
kepada Profesional Ustaz) dan Muslim Progresif.
Mereka turut selesa menggelar diri
mereka sebagai Ahli Sunnah wal Jamaah al-Salafiyah. Mereka juga menggunakan
gelaran Ahli al-Tawhid (Ahli Tauhid) dan Ashab al-Tariqah al-Muhammadiyyah (Pendokong
Jalan Nabi Muhammad s.a.w.). Dalam permasalahan fiqah, mereka dilihat cenderung
kepada aliran Mazhab Hanbali, kecuali dalam beberapa perlara tertentu, mereka
memilih pendapat Sheikh al-IslamIbnu Taimiyah yang berbeza dari qaul rasmi
dalam mazhab Hanbali.[3]
Namun, berlainan pula dengan Sheikh
Muhammad Nasiruddin al-Albani, beliau menganjurkan agar di-istinbat (ditetapkan)
hukum terus daripada al-Quran dan hadith secara langsung, tanpa melihat fahaman
ulama terhadap nas tersebut. Mereka secara tidak langsung menentang berpegang
kepada mazhab dan menyeru kepada fahaman La Mazhabiyah (Tidak Bermazhab).
Mereka turut mempromosikan Fiqah Sunnah
yang dilihat tidak berpegang pada mana-mana mazhab, sebaliknya dikatakan berpaksikan
semata-mata pada nas al-Quran dan Sunnah. Dalam sudut aqidah juga, mereka turut
cenderung ke arah pemikiran Sheikh IbnuTaimiyah. Huraian Sheikh Ibnu Taimiyah
dijadikan neraca untuk menerima dan menolak huraian aqidah yang lain.[4]
PENGASAS
FAHAMAN WAHABI
Nama sebenar beliau ialah Muhammad bin
Abdul Wahhab bin Sulaiman bin Ali bin Muhammad bin Ahmad bin Rasyid al-Tamimi.
Beliau dilahirkan pada 1115 Hijriyah di Desa ‘Uyainah, sebuah perkampungan kecil
yang terletak di Najd, utara Semenanjung Tanah Arab. Beliau berasal daripada
Kabilah Bani Tamim.
Bapa beliau, Sheikh Abdul Wahhab bin
Sulaiman al-Tamimi merupakan qadi dan mufti dinegeri itu. Datuknya pula, Sheikh
Sulaiman bin Ali al-Hanbali memegang jawatan Mufti Mazhab Hanbali di kawasan
Najd. Jadi, Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab berasal dari keluarga yang arif
dalam mazhab Hanbali.
Pada usia 10 tahun, beliau telah
menghafal al-Quran sepenuhnya. Beliau telah mempelajari ilmu Fiqah Hanbali,
Tafsir, dan Hadith daripada bapanya. Ayahnya pernah menyuruh beliau menjadi
imam semasa berusia 12 tahun. Semenjak dari kecil lagi, beliau sememangnya amat
menggemari kitab-kitab tafsir, hadith dan Aqidah. Beliau juga lebih banyak
menumpukan pembacaan kepada manhaj salaf hasil karya Sheikh al-Islam Ibnu
Taimiyah dan al-Hafiz Ibnu Qayyimal-Jauziyah.
Pengembaraan Sheikh Muhammad bin Abdul
Wahhab dapt kita bahagikan kepda dua peringkat. Pertama, pengembaraan beliau ke
negeri-negeri Hijaz. Beliau telah pergi ke Makkah al-Mukarramah bagi menunaikan
ibadah Haji. Ada yang mengatakan bahawa Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab sempat
bertemu dengan ulama di Makkah dan belajar dengan mereka di sana. Selepas musim
haji berakhir, Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab pergi ke Madinah bagi menziarahi
Masjid Nabawi.
Beliau turut mendalami ilmu agama
daripada ulama Madinah al-Munawwarah seperti Sheikh Abdullah bin Ibrahim
al-Saif, Sheikh Ali Afendi al-Daghastani, Sheikh Ismail al- ‘Ajluni, Sheikh
Abdul Latif al-Afaqi al-Ahsaie danSheikh Muhammad Hayat al-Sindi. Beliau
belajar daripada ulama-ulama Najd yangsebahagiannya bermazhab Hanbali.
Kemudian, Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab pulang semula ke Najd.[5]
Pengembaraan peringkat kedua pula
bermula. Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab menuju ke Iraq. Beliau menetap di
sana untuk beberapa waktu dan mendalami ilmu agama daripada ulama Basrah
seperti Sheikh Muhammad al-Mujmuey dan al-‘Allamah Malla Hamdu al-Jamili. Di sana,
Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab telah mempelajari falsafah isyraqiyah
(iluminisme) dan tasawuf.Kemudian, beliau ke Bandar Qom, Iran. Dalam perjalanan
pulang ke Najd, beliau telah berhenti di al-Ahsaa’ dan menetap di sana dan
belajar dari Sheikh Muhammad Abdul Latif al-Shafie.
Seterusnya, beliau telah pergi ke
Dir’iyah dan menjadi tetamu kepada Abdul Rahman bin Suwailim dan Ahmad Suwailim
pada tahun 1158H. Semasa di sana, beliau dikunjungi ramai orang bertujuan
mempelajari dan mendalami ilmu agama daripada beliau. Pada tahun 1160H, Sheikh
Muhammad bin Abdul Wahhab telah menandatangani pesepakatan bersama Imam
Muhammad bin Saud untuk menggabungkan dua kuasa bagi membentuk sebuah kerajaan.
Dua kuasa yag dimaksudkan ialah kuasa
agama yang diketuai Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab dan kuasa politik yang
menjadi milik keluarga al-Saud yang diketuai Imam Muhammad bin Saud. Sheikh
Muhammad bin Abdul Wahhab menjadi sumber rujukan muktamad bagi sebarang
keputusan yang diambil dalam kerajaan. Pada 1188M, Sheikh Muhammad bin Abdul
Wahhab menyerahkan kuasa kepada Imam Abdul Aziz bin Muhammadal-Saud. Namun, kuasa
keagamaan, pendidikan dan kehakiman masih dipegang oleh Sheikh Muhammad bin
Abdul Wahhab.
Beliau menghabiskan kehidupannya dalam
usaha menentang bidaah dan menyatupadukan bangsa Arab serta memegang kuasa
keagamaan di Arab Saudi. Beliau meninggal dunia pada 1206H/1792M. Beliau
merupakan seorang ulama pembaharuan yang mengetuai gerakan Wahhabi, sebuah
gerakan yang dianggap lebih konservatif daripada manhaj Salaf sebenar.[6]
TOKOH
ULAMA ALIRAN WAHABI
SYEIKH
MUHAMMAD NASIRUDDIN AL-ABANI
Sheikh Muhammad Nasiruddin al-Albani
merupakan seorang sarjana Islam yangberpengaruh pada abad ke-20. Beliau lebih
dikenali sebagai Sheikh al-Albani. Beliaudilahirkan pada 1914 dan meninggal
dunia pada 1 Oktober 1999. Kepakaran beliauadalah dalam bidang Hadith dan
Fiqah. Beliau turut aktif dalam bidang penulisan dan memberi ceramah. Beliau
digelar ‘Al-Muhaddtih’ oleh pengikut beliau.[7]
SHEIKH
ABDUL AZIZ BIN ABDULLAH
Sheikh Abdul Aziz bin Abdullah bin Baz
atau lebih dikenali sebagai Ibn Baz atau Ben Baz merupakan seorang tokoh agama
yang terbekas Mufti Kerajaan Arab Saudi.Beliau dilahirkan di Riyadh, Arab Saudi
pada 12 Zulhijjah 1330 Hijriyah. Beliau merupakan seorang yang buta kedua-dua
matanya.
SHEIKH
MUHAMMAD BIN SOLEH BIN MUHAMMAD
Sheikh Muhammad bin Soleh bin Muhammad
al-Uthaimin al-Tamimi merupakan seorang ulama dari Arab Saudi. Beliau telah
menghafal al-Quran sejak usia muda dan belajar ilmu agama dengan Sheikh Bin
Baz, Sheikh Abdul Rahman al-Sa’di, dan Sheikh Muhammad al-Shanqiti.
SHEIKH
SOLEH BIN FAUZAN BIN ABDULLAH AL-FAUZAN
Sheikh Soleh bin Fauzan al-Fauzan
merupakan seorang ulama dari Riyadh. Berkelulusan Doktor Falsafah (Ph.D) dalam
bidang Fiqah dari Universiti Imam Muhammad Saud, Arab Saudi. Belajar ilmu agama
dengan Sheikh Bin Baz, Sheikh Muhammad al-Shanqiti dan Sheikh Abdulah
al-Humaid.
FAHAMAN
WAHABI DARI SUDUT AQIDAH
TAUHID
TIGA SERANGKAI
Pengikut fahaman Wahhabi membahagikan
Tauhid kepada tiga bahagian. Tauhid yang dimaksudkan ialah Tauhid Uluhiyah,
Tauhid Rububiyah, dan Tauhid Asma’ wa Sifat.[8]
TAUHID
ULUHIYYAH
Uluhiyah berasal daripada kata alaha,
ya’lahu, ilahan, uluhiyyah. Menurut Prof. Dr.Yusuf al-Qaradhawi, Tauhid
Uluhiyah bermaksud mengesakan Allah dari sudut pengabdian, ketundukan, dan
ketaatan semutlaknya. Tidak akan terlaksana tuntutan al-Tauhid tanpa
pelaksanaan Tauhid Uluhiyah.
Menurut Sheikh Muhammad binAbdul
Wahhab, Tauhid Uluhiyah ialah mentauhidkan perbuatan Allah seperti mencipta,
membekalkan rezeki, menghidupkan, mematikan, menurunkan hujan, danmenatur semua
urusan. Menurut Abdul Wahab Zakaria (1992), Tauhid Uluhiyahialah mengakui hanya
Allah s.w.t sahajalah yang wajib disembah oleh makhluk, tiada kepada yang lain.
Kepada-Nyalah tempat memohon doa dan beribadah. Penyembahan kepada yang lain
akan membawa ke Neraka.
TAUHID
RUBUBIYYAH
Rububiyah berasal daripada kata rabba,
yarbiy, rububiyah. Menurut Sheikh Muhammad bin Abdul Wahhab, Tauhid Rububiyah
ialah mentauhidkan Allah dalam segala perbuatan seperti berdoa, berharap,
berasa takut, memohon perlindungan, berasa rendah diri dan takzim. Menurut Sheikh
al-Islam Ibnu Taimiyah dalam Majmu’ al -Fatawa Ibn Taimiyah, Tauhid Rububiyah
ialah mengakui bahawa Allah adalah Rabb, tuan kepada sesuatu, pemilik dan
penciptanya.
Menurut Abdul Wahab Zakaria (1992),
Tauhid Rububiyah ialah beriktiqad bahawa Allah s.w.t sahajalah Tuhan yang
menguasai manusia dan sekalian makhluk, memberi rezeki, mentadbir,mencipta dan
memelihara alam ini seluruhnya. Sheikh Ibnu Taimiyah juga menjelaskan bahawa
Tauhid Rububiyah juga turut diakui oleh kaum Musyrikin.[9]
Ini adalah berdasarkan firman Allah
SWT:
ولءن سءلتهم من خلق السموات وللآرض ليقولن
الله
Maksudnya:
“Dan sesungguhnya jika engkau (wahai
Muhammad) bertanya kepada mereka (yang musyrik) itu: "Siapakah yang
menciptakan langit dan bumi?" Sudah tentu mereka akan menjawab: "Allah".
TAUHID
ASMA’ WA SIFAT
Menurut Sheikh Dr. Shalih bin Fauzan
bin Abdullah al-Fauzan dalam kitab Tauhid karangan beliau, Tauhid Asma wa Sifat
bermaksud kepada nama-nama Allah dan sifat-sifatnya, sebagaimana yang
diterangkan dalam al-Quran dan Hadith berkenaan apa yang disandarkan kepada
Allah, tanpa sebarang takwil, taktil, takyif dan tamsil.
Menurut Abdul Wahab Zakaria (1992),
Tauhid Asma wa Sifat ialah beriktiqad bahawa Allah bersifat dengan segala sifat
kesempurnaan yang mutlak dari segala segi dan tidak ada sekutu bagi-Nya di
mana-mana pihak pun.
Ini adalah berdasarkan firman Allah
SWT:
ليس
كمثله شيء وهو السميع البصير
Maksudnya:
“Tiada sesuatupun yang sebanding
dengan (Zat -Nya, sifat-sifat-Nya, dan pentadbiran-Nya) dan Dialah yang maha
mendengar, lagi maha melihat.”
MENYESATKAN
AHLI SUNNAH ALIRAN AL-ASHA’IRAH DAN AL-MATURIDI
Golongan Wahhabi secara amnya
menganggap pengikut Ahli Sunnah wal Jamaah al-Asha’irah dan al-Maturidiyah
sesat dan langsung tidak menerima kelompok Ahli Nazor sedangkan secara
hakikinya, Ahli Nazor juga diterima oleh al-Asha’irah dan al-Maturidiyah kerana
mereka juga menjadikan al-Quran dan Sunnah sebagai panduan.
Sheikh Shalih bin Fauzan al-Fauzan
pernah ditanya, “Apakah Asha’irah danaturidiyah termasuk dalam Ahli Sunnah?”
Beliau menjawab, “Mereka tidak termasuk dalam kalangan Ahli Sunnah wal Jamaah.
Tidak ada seorang pun yangmenggolongkan mereka dalam kelompok Ahli Sunnah wal
Jamaah. Mereka memang menamakan diri mereka sebagai Ahli Sunnah, akan tetapi
mereka bukan Ahli Sunnah.[10]
MENGKRITIK
PENGAJIAN TAUHID SIFAT 20
Kebanyakan pengikut fahaman Wahhabi
memberi kritikan yang tegas terhadap pengajian tauhid silam, iaitu pengajian
tauhid sifat 20. Mereka mendakwa pengajian tauhid Islam tersebut berasal dari
golongan ahli falsafah Yunani. Mereka secara tidak langsung telah mengkafirkan
umat Islam yang mengikuti pengajian tersebut.
MEMBAHASKAN
AYAT-AYAT MUTASYABIHAT
Golongan Wahhabi gemar membahaskan
ayat-ayat mutasyabihat dan membahaskan perihal istiwa’ Allah s.w.t, di mana
Allah s.w.t, dan lain-lain ayat mutasyabihat dengan menerima ayat-ayat tersebut
secara zahir sahaja. Mereka juga mencerca golongan yang membuat pentakwilan
terhadap ayat-ayat tersebut. Mereka akhirnya secara tidak langsung terjebak ke
kancah golongan Mujassimah dan Musyabbihat.[11]
MELETAKKAN
ISU FIQAH KE DALAM BAB AQIDAH
Golongan Wahhabi juga sering
meletakkan isu-isu fiqah ke dalam bab aqidah seperti tawassul dan istighathah seterusnya
mensyirikkan dan mengkafirkan amalan-amalan yang tidak sehaluan dengan mereka.
Mereka juga mensyirikkan amalan yangtidak dipersetujui seperti Selawat Syifa’
dan Selawat Tafrijiyah.
MENGKRITIK
LAGU DAN TAREKAT
Golongan Wahhabi suka mengkritik
aliran tasawuf dan tarekat, ada antara mereka yang mengkafirkan terus pengikut
tasawuf. Sheikh Ali bin Muhammad bin Sinan, seorang tokoh Wahhabi dalam
kitabnya, Al-Majmu’ al -Mufid min Aqidah al-Tauhid telah berkata:
“Perangilah
golongan sufi dahulu sebelum kamu memerangi Yahudi. Sesungguhnya sufi itu
adalah roh Yahudi”
FAHAMAN
WAHABI DARI SUDUT IBADAH
KRITIS
TERHADAP MAZHAB FIQAH
Golongan Wahhabi amat kritikal
terhadap mazhab fiqah terutama empat mazhab fiqah yang muktabar. Mereka
menganggap sesiapa yang berpegang kepada satu mazhab adalah taksub dan jumud.
Mereka akan menyarankan mengikut fiqahcampuran atas corak pemahaman mereka dan
menamakannya sebagai Fiqah Sunnah.
TIGA
GOLONGAN MUKALLAF
Golongan Wahhabi juga membahagikan
Mukallaf kepada tiga golongan iaitu, Mujtahid, Muttabi’ dan Muqallid. Mereka
mencerca golongan muqallid. Mereka mengkritik muqallid kerana bagi mereka, jika
seseorang mengikut seorang imammesti besertakan dalil, walaupun sebenarnya mereka
tidak memahami dalil tersebut.
Ini sebenarnya bertentangan dengan
ulama muktabar. Ulama Usul Fiqah menerangkan bahawa ijtihad adalah tidak
dilarang manakala taqlid adalah haram ke atas para mujtahid. Manakala orang
awam yang tidak berkeahlian berijtihad sekalipun seorang yang alim adalah wajib
bertaqlid. Pandangan ini merupakan pandangan jumhur ulama dan inilah pandangan
yang ditarjihkan oleh kebanyakan ulama semasa.[12]
MEMBANGKITAKAN
ISU-ISU CABANG
Golongan Wahhabi gemar membangkitkan
isu-isu furuk yang sudah lama dibahaskan oleh ulama terdahulu. Antara isunya
ialah tahlil, talqin, bacaan qunut ketika solat Subuh, zikir berjemaah, zikir
dengan bilangan tertentu, lafaz niat solat, ziarah makam anbiya’ dan auliya’, sambutan
Maulid Nabi dan sebagainya.
MUDAH
MEMBIDAAHKAN SESUATU PERKARA
Golongan Wahhabi gemar untuk membuat
tuduhan bidaah terhadap apa yang mereka tidak persetujui. Ini kerana, mereka
menganggap hujah yang tidak seiring denganmereka adalah hujah yang lari dari
Sunnah Rasulullah s.a.w. Semua bidaah bagimereka adalah sesat dan akan
menjerumus ke dalam neraka. Mereka menyalah tafsir kata-kata Imam al-Syatibi
berkenaan Bidaah.
Kata Imam al-Syatibi:
لبدعة
طريقة في الدين مخترعة
Maksudnya:
“Al-Bid’ah
adalah satu jalan dalam agama yang direka.”
Menurut fahaman mereka pembahagian
ulama lain pada bidaah hanyalah bidaah dari sudut bahasa. Sedangkan, para fuqaha’
Usul Fiqah ada menyebutkan al-Tark ialah apa-apa yang tidak dilakukan
Rasulullah s.a.w atau yang ditinggalkan Baginda s.a.w.[13]
Ia termasuk dalam kaedah:
الترك
لا ينتج حكما
Maksudnya:
“At-Tark tidak menghasilkan hukum.”
Dan
juga kaedah:
الترك
لا يقضي تحريمه
Maksudnya:
“At-Tark tidak semestinya
menunjukkan keharamannya.”
Kaedah-kaedah ini membawa maksud
sesuatu amalan yang tidak dilakukan oleh Nabi , tidaklah semestinya haram/
tidak boleh dilakukan. Jika tidak terdapat nas yang menunjukkan haram atau
halalnya sesuatu perkara, hukumnya adalah harus/ bukan haram atau bukan Bidaah
Dhalalah.
Perkara tersebut dikira haram/tidak
boleh dilakukan sekiranya ada ancaman berupa seksaan jika melakukan amalan itu,
amalan itu dikecam oleh syarak, hukuman disediakan jika amalan itu dilakukan
dan ada lafaz yang mengharamkan perkara atau amalan itu.
BERPEGANG
PADA PENDAPAT YANG MEMPUNYAI DALIL YANG ZAHIR
Golongan Wahhabi hanya berpegang pada
suatu pendapat dalam hukum fiqahsekiranya mempunyai dalil yang zahir sahaja.
Mereka juga suka meminta untuk mengemukakan dalil dari al-Quran dan hadith
seolah-olah mereka dapat membuatperbandingan sendiri kuat lemahnya sesuatu
pendapat berdasarkan dalil yang dijumpai.
FAKTOR-FAKTOR
PERKEMBANGAN WAHHABI DIMALAYSIA
FAKTOR
INDIVIDU
Faktor pertama adalah faktor individu
itu sendiri. Pertama, ilmuwan muda masa kini terlalu taksub dan teruja dengan
ilmu yang mereka perolehi. Mereka membawa pulang pemahaman yang mereka pelajari
daripada tuan-tuan guru mereka tanpa mempedulikan faktor waqi’iyah (realiti)
setempat.
Selain itu, mereka tidak menjaga
disiplin adab dan akhlak ilmu tersebut, sehinggakan timbul perselisihan yang
amat rumit. Prinsip ‘Salamah al-Sadr’ (berlapang dada) dalam perselisihan yang
berlaku tidak diterapkan dalam diri mereka.
Seharusnya mereka berpegang pada
prinsip memanfaatkan persamaan dan berlapang dadaterhadap sebarang perbezaan
pendapat. Kaedah serta hujah daripada pelbagai aliran dan disiplin ilmu dengan
mengutamakan semangat ukhuwah islamiyah yang tinggi.[14]
FAKTOR
MEDIA
Kita bahagikan faktor media kepada dua
bahagian. Bahagian pertama ialah media cetak. Pada pengamatan penulis, terdapat
beberapa buah syarikat penerbitan yang tidak mempunyai dasar editorial yang
jelas kepada pendekatan wasatiyah Ahli Sunnah wal Jamaah. Dasar editorial
mereka longgar dan tidak berprinsip. Ini sekaligus dapat membiarkan aliran
Wahhabi ini berleluasa di Malaysia dengan baik.
Sikap sesetengah syarikat penerbitan
yang jelas ingin memperoleh keuntungan maksimum tanpa cakna tentang isu aqidah
ini amat mengecewakan. Antara syarikat penerbitan yang terlalu longgar dalam
penerbitan ialah Penerbitan Jahabersa. Penerbitan Jahabersa jelas bermotifkan
keuntungan semata-mata. Ini dapat dilihat pada laman sesawang rasmi milik mereka
seperti di bawah:
“Selamat
datang ke laman web rasmi Perniagaan Jahabersa. Kami adalah penerbit buku-buku,
khususnya buku-buku agama Islam. Kami di Perniagaan Jahabersa berusaha
bersungguh-sungguh untuk menerbitkan bahan-bahan yang sahih dan tulen demi keperluan
umat Islam yang dahagakan ilmua gama. Harga buku-buku kami juga berpatutan dan
mampu dimiliki oleh semua lapisan masyarakat. Kebanyakan buku-buku terbitan
Jahabersa boleh didapati dalam dua edisi: edisi murah bagi individu dan edisi
mewah bagi perpustakaan.”
Manakala contoh syarikat yang tidak
mempunyai dasar editorial yang jelas ialah Kumpulan Karangkraf Sdn Bhd dan
Mustread Sdn Bhd. Selain itu, pihak mereka juga berusaha menyuntik virus
ekstremis agama dalam penulisan ruangan rencana dan pojok dalam akhbar. Antara
ruangan yang disediakan khusus untuk mereka adalah kolum “Minda” dalam akhbar
Harian Metro, kolum “Renungan Hujung Minggu” dan “Annasihah” dalam akhbar Sinar
Harian, dan kolum “Soal Jawab Agama” dalam akhbar Mingguan Malaysia.
Sebaliknya, pujian harus diberikan
kepada beberapa syarikat penerbitan yang mempunyai dasar editorial yang
berpegang, atau cenderung untuk berpegang kepada pendekatan wasatiyah Ahli
Sunnah wal Jamaah. Antara syarikat penerbitan tersebut ialah Pelima Media Sdn
Bhd, Galeri Ilmu Sdn Bhd dan Telaga Biru Sdn Bhd. [15]
Dasar editorial Pelima Media Sdn Bhd
jelas dilihat pada setiap kulit muka buku terbitan mereka. Pihak Pelima Media
Sdn Bhd menjelaskan:
“Demi
menjaga kesahihan ilmu dan kemurnian amal, keutuhan kefahaman dan kesejahteraan
akhlak Islami, Pelima Media menetapkan dasar editorial kepada sumber ilmu yang
jelas dan benar, berpaksikan kepada pegangan majoriti umat Islam iaitu dengan
Mazhab Tauhid aliran Asya’iroh/al-Maturidiyyah, Feqah Mazhab Syafie (bermazhab)
dan Tasauf Imam Al Ghazali (yang sealiran dengannya).”
Galeri Ilmu Sdn Bhd turut menjelaskan
pendirian mereka seperti berikut dalam Majalah Q&A:
“Q&A
adalah sebuah majalah yang mengajak pembaca membesarkan Allah SWT dan
syariat-Nya, menjawab persoalan kehidupan seharian anda berdasarkan Al-Quran dan
As-Sunnah, melaksanakan pendekatan yang responsif dan interaktif serta
dikuatkan pandangan ulama muktabar lagi amilin, berdasarkan disiplin dan
tradisi ilmu yang mantap. Selain itu, Q&A membantu meluruskan fikiran dan
menjernihkan hati, memberi kupasan menarik dan mudah dan dipersembahkan dalam
reka bentuk yang simple, tetapi menarik. Q&A juga jadikan ia rujukan
kehidupan dan penerokaan ilmu dalam bentuk soal dan jawab berlandaskan Al-Quran
dan As-Sunnah yang pertama di Malaysia.”
Telaga Biru Sdn Bhd juga menjelaskan
pendirian wasatiyah mereka dalam majalah Al-Ustaz terbitan mereka seperti
berikut:[16]
“Manhaj
kami berdiri atas akidah ahli Sunnah khususnya akidah Asy’ariyah yang merupakan
akidah utama umat Islam. Manakal dari sudut pengamalan mazhab, ulama bersepakat
atas kesahihan bertaqlid kepada mazhab empat, khususnya mazhab imam yang besar,
Imam Syafie tanpa menolak bertaqlid kepada mazhab lain ketika berhajat seperti
yang dinaskan oleh Imam Abn Hajar al-Haitami dan al-Bajuri.”
Bahagian media kedua pula ialah media
elektronik. Media Elektronik pula terbahagi kepada dua, iaitu media maya dan
media perdana. Kelompok Wahhabi didapati lebih cenderung dalam media maya
berbanding media perdana. Ini kerana, kemungkinan suara mereka kurang mendapat
perhatian daripihak pemilik syarikat media perdana. Namun, kreativiti mereka
dalam menyebarkan pemikiran mereka amat strategik. Mereka menguasai laman
sosial, laman sesawang dan dibantu oleh ramai pendakwah kader mereka yang turut
sama aktif dalam laman sesawang, laman blog dan lama-laman sosial.
FAKTOR
ORGANISASI
Kelompok Wahhabi di Malaysia mempunyai
pelbagai cara untuk menyebarkan pemikiran mereka. Mereka mempunyai satu
organisasi yang kemas dan teratur, seperti penubuhan Seketariat Ilmuwan Muda
Malaysia atau dikenali sebagai ilmu. Mereka melakukan kerja-kerja seperti
mengurus banyak laman sesawang seperti laman rasmi Sekretariat Ilmuan Malaysia
dan 1aqidah.net, menguasai laman forum alam maya seperti Al-Fikrah.net,
menyebarkan pemikiran melalui laman sosial seperti Facebook dan pelbagai lagi
cara.
Selain itu, organisasi mereka juga
telah membina institusi pendidikan yang memfokuskan pemikiran Salafiyah. Antaranya
ialah Maahad Ittiba’ al-Sunnah di Negeri Sembilan, Institut al-Qayyim di Pulau
Pinang dan Universiti Antarabangsa Madinah (Medina International University) di
Selangor. Mereka turut menguasai Jawatankuasa Fatwa Negeri seperti di negeri
Perlis. Perlis merupakan satu-satunya Negeri di Malaysia yang keputusan
fatwanya tidak terikat dengan mana-mana mazhab.
Di samping itu, mereka juga bergerak
dalam parti-parti politik dan badan-badanbukan kerajaan (NGO) yang sekaligus
berusaha mengukuhkan pemikiran merekakepada masyarakat Malaysia.
FAKTOR
KERAJAAN
Kerajaan juga memberi impak yang
positif dalam penyebaran fahaman ini. Ia ditambah dengan kenyataan daripada
keputusan mesyuarat Panel Kajian Aqidah Jabatan Kemajuan Islam Malaysia kali
ke-14 terhadap fahaman Wahhabi.[17]
Menurut akhbar Sinar Harian,
“Kerajaan
menyifatkan fahaman Wahabi tidak sesat, namun ianya tidak sesuai diamalkan di
negara ini kerana dikhuatiri boleh membawa kepada perpecahan umat Islam.
Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Datuk Seri Jamil Khir Baharom berkata,
pendirian itu dibuat hasil daripada rundingan beberapa kali dengan Muzakarah
Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan.”
Golongan yang berfahaman Wahhabi ini
berpegang pada klausa “fahaman Wahabi tidak sesat”. Namun, mereka
menyembunyikan klausa seterusnya “ianya tidak sesuai diamalkan di negara ini
kerana dikhuatiri boleh membawa kepada perpecahan umat Islam”.[18]
BANTAHAN
AHLI SUNNAH WAL JAMAAH TERHADAP FAHAMAN WAHHABI
PERIHAL
ALLAH BERSEMAYAM
Golongan Wahhabi telah menyamatarafkan
Allah s.w.t dengan makhluk. Mereka mengatakan bahawa, ‘Allah duduk di atas Kerusi’[19]. Ini dapat dibuktikan
daripada kitab Fathul Majid karangan Abdul Rahman bin Hasan bin Muhammad bin
AbdulWahhab.Menurut ulama Ahli Sunnah wal Jamaah, mereka mengatakan bahawa mengangglap
dan mendakwa Allah s.w.t duduk atau bersemayam di atas Arasy mahupun di atas Kursi
dikira kafir. Ini kerana perbuatan atau sifat itu adalah sifat makhluk. Allah Maha
Suci daripada duduk dan bersemayam.
BERTAWASSUL
KE ATAS NABI
Sheikh Soleh bin Fauzan al-Fauzan
mendakwa bahawa bertawassul dengan kemuliaan Rasulullah s.a.w adalah haram. Fatwa
ini telah ditentang oleh ulama Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama ASWJ mengatakan
umat Islam dibolehkan berdoa:
‘Ya
Allah, dengan kemulian Nabi Muhammad s.a.w, sembuhkanlah daku’.
Ini berdasarkan hadith doa ketika
keluar masjid sebagaimana sabda Rasulullah s.a.w,
اللهم
اءن آسءلك بحق الساءلين عليك
Maksudnya:
“Ya
Allah, sesungguhnya aku meminta kepada-Mu dengan berkat kebenaran orang yang
meminta kepada-Mu”
BERMUSAFIR
UNTUK MENZIARAHI MAQAM RASULULLAH SAW
Sheikh Ibn Baz mendakwa bahawa haram
bermusafir untuk menziarahi maqam Rasulullah walaupun bagi mereka yang
mengerjakan haji, dan juga berjauhan dari Madinah. Fatwa ini telah ditentang
oleh ulama Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama ASWJ mengaktakan amalan tersebut
adalah dibolehkan dan digalakkan dalam Islam.[20]
Ini adalah berdasarkan sabda
Rasulullah s.a.w:
من
جأني زاءرالا الا زيارتني كان حق علي أن أكون له شفيعا
Maksudnya:
“Sesiapa
yang menziarahiku dan tidaklah niatkan kecuali menziarahiku, sesungguhnya dia
berhak memperoleh syafaatku.”
JANGGUT
LELAKI
Sheikh Ibn Baz mendakwa bahawa haram
bagi lelaki memotong janggut walaupunsedikit pada semua keadaan. Fatwa ini
telah ditentang oleh ulama Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama ASWJmengatakan bahawa
memendekkan janggut yang panjang agar kelihatan kemasadalah diharuskan. Ini adalah
berdasarkan perbuatan Saidina Ibn Umar yang pernah menggenggam janggut dan
memotong janggutnya yang melebihi genggamnya.
NISFU
SYAABAN
Sheikh Soleh bin Fauzan al-Fauzan
mengatakan bahawa hukum mengkhususkansolat dan puasa pada nisfu (pertengahan) bulan
syaaban adalah Haram. Fatwa ini telah ditentang oleh ulama Ahli Sunnah wal
Jamaah. Ulama ASWJmengatakan mengkhususkan puasa pada nisfu Syaaban dengan
mengerjakan solat pada malamnya ialah Harus.
Ini adalah berdasarkan sabda Rasulullah yang bermaksud:
Ini adalah berdasarkan sabda Rasulullah yang bermaksud:
“Apabila
tiba nisfu Syaaban, maka bangunlah pada malamnya (qiyamulail) dan berpuasalah
pada siangnya.”
MENZIARAHI
KUBUR BAGI WANITA
Sheikh Muhammad bin Soleh al-Uthaimin
mendakwa:
“Ziarah
kubur bagi wanita itu adalah haram, dikira dosa besar walaupun menziarahi kubur
Rasulullah s.a.w”
Fatwa ini telah ditentang oleh ulama
Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama ASWJmengatakan bahawa diharuskan bagi wanita
menziarahi kubur Nabi dan kubur umat Islam yang lain.[21]
Ini berdasarkan daripada hadith di
mana Saidatina Aisyah bertanya kepada Rasulullah s.a.w:
“Apakah
yang perlu saya lakukan ketika menziarahi kubur?”
Maka Rasulullah s.a.w bersabda,
maksudnya:
“Ucaplah:
السلام
على أهل الديار من مسلمين والمؤمنين
PERIHAL ALLAH BERTEMPAT DAN BERJISIM
Golongan Wahhabi telah menyamatarafkan
Allah s.w.t dengan makhluk. Mereka mengatakan bahawa, ‘Allah duduk menetap di atas Arasy dengan Zat-Nya’. Ini dapat
dibuktikan daripada kitab Nazarat wa Ta’aqubat ala mafi Kitab al-Salafiyah
karangan Sheikh Soleh bin Fauzan al-Fauzan.
Fatwa ini telah ditentang oleh ulama
Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama Ahli Sunnah Wal Jamaah mengatakan bahawa sesuatu
yang menetap samada ia serupa dengannya atau lebih besar atau kecil adalah
bersifat jisim yang mempunyai kadar tertentu. Sedangkan Allah s.w.t adalah maha
suci daripada unsur berjisim dan bertempat.
Ini adalah berdasarkan sabda
Rasulullah:
كان
الله ولم يكن شيء غيره
Maksudnya:
“Allah
itu wujud pada azal (ada-Nya tanpa permulaan), dan belum wujud sesuatu
selain-Nya.”
PERIHAL
ALLAH MENYERUPAI MAKHLUK
Sheikh Hamad al-Tuwaijiri telah
mendakwa dalam kitabnya bahawa Allah s.w.t mencipta manusia sama dengan rupa
bentuk-Nya. Fatwa ini telah ditentang oleh ulama Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama
ASWJ mengatakan bahawa Allah tidak menyerupai manusia kerana Dia Pencipta
segala-galanya dan Pencipta itu tidak menyamai apa yang diciptakan (makhluk).
Allah bukanlah Zat yang bergambar berbentuk dan Dia tidak mempunyai kadar
tertentu.[22]
Ini adalah berdasarkan firman Allah:
ليس
كمثله شيء
Maksudnya:
“...tiada
sesuatupun yang sebanding dengan-Nya (Zat-Nya, sifat-sifat-Nya,dan
pentadbiran-Nya)... “
MEMBACA
AL-QURAN SECARA BERLAGU
Golongan Wahhabi mendakwa membaca
al-Quran secara berlagu adalah bidaah yang sesat menyerupai hukum bermain
peralaan muzik yang haram.
Fatwa ini telah ditentang oleh ulama
Ahli Sunnah wal Jamaah. Ulama ASWJ mengatakan bahawa membaca al-Quran dengan
berlagu yang dibenarkan syarak adalah Sunat. Ini adalah
berdasarkan firman Allah:
ان
علينا جمعه وقرءانه . فاذا قرأنه فاتبع قرأنه
Maksudnya:
“Sesungguhnya
Kamilah yang berkuasa mengumpulkan al-Quran itu (dalam dadamu), dan menetapkan
bacaannya (pada lidahmu); Oleh itu, apabila Kami telah menyempurnakan bacaannya
(kepadamu, dengan perantaraan Jibril), maka bacalah menurut bacaannya itu”
MENTAKWIL
AYAT MUTASYABIHAT
Fahaman Wahhabi menyifatkan Ahli
Sunnah wal Jamaah yang mentakwil ayat mutasyabihat sebagai golongan perosak.
Hampir kesemua buku-buku fahaman Wahhabi menganggap takwil merupakan satu
penyelewengan.[23]
Hal ini ada disebut oleh Sheikh
al-Uthaimin dalam kitabnya, Qawaid al-Mithliy. Golongan Ahli Sunnah wal Jamaah
pula berpendapat boleh ditakwilkan ayat-ayat al-Quran dan hadith Rasulullah
yang berbentuk mutasyabhat selagi mana takwil tersebut tidak bercanggah dengan
al-Quran dan sejajar dengan bahasa Arab. Ini kerana sebahagian ulama Salaf
termasuk Abdullah ibn Abbas r.a turut mentakwil ayat mutasyabihat.
Rasulullah s.a.w pernah berdoa kepada
Abdullah ibn Abbas dengan doa:
اللهم
علمه الحكمه وتاويل الكتلب
Maksudnya:
“Ya Allah, alimkanlah dia hikmah dan
takwil al-Quran"
FATWA
MENGENAI FAHAMAN WAHABI DI MALAYSIA
Isu Wahhabiyyah atau nama lainnya
seperti Ittiba’ al-Sunnah, Kaum Muda atau Salafiyyah telah dibincangkan
beberapa kali di peringkat Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan dan
Mesyuarat Panel Kajian Aqidah Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM). Pada
asasnya kerajaan menolak kehadiran fahaman Wahhabiyyah atas dasar ia boleh
menimbulkan kekecohan dan perpecahan di kalangan umat Islam.
Ia sepertimana yang telah diputuskan
di dalam Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan iaitu pada kali ke-12 (1985),
kali ke-14 (1985), kali ke-16 (1986), kali ke-40 (1996), kali ke-42 (1997) dan
kali ke-44 (1998). Ia juga dibincangkan berkali-kali di dalam mesyuarat Panel
Kajian Aqidah JAKIM pada kali ke-14 tahun 2000, kali ke-20 tahun 2002 dan kali ke-23
tahun 2003. Kesemua keputusan perbincangan adalah menjurus kepada menyekat
penularan fahaman Wahhabiyyah atas alasan isu-isu khilafiyyah fiqhiyyah yang
dibangkitkan boleh menggugat perpaduan umat Islam di Malaysia.[24]
Bagaimanapun keputusan tidak mengatakan
bahawa Wahhabiyyah merupakan ajaran sesat malah Wahhabiyyah masih dianggap sebagai
Ahli Sunnah Wal-Jamaah. Kertas konsep dan kedudukan mazhab Ahli Sunnah
Wal-Jamaah dalam pentadbiran Islam di Malaysia telah dibentangkan sebanyak tiga
kali oleh S.S. Mufti Perlis (Dato’ Alim Panglima Mat Jahya Hussin) iaitu pada
Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan kali ke-40 (1996), kali ke-42 (1997)
dan kali ke-44 (1998).
Antara hujjah-hujjah yang dikemukakan
oleh beliau berhubung pengamalan Ahli Sunnah di negeri Perlis adalah di negeri
Perlis, Perlembagaan Negeri, undang-undang Pentadbiran Negeri, agama Islam
negeri serta mazhab yang dianuti oleh Ketua beragama Negeri dan Ahli Majlis
Agama Islam Negeri, adalah mengikut mazhab Ahli Sunnah Wal-Jamaah iaitu sama
ada mazhab Hanafi, Maliki, Hanbali dan Syafi’i. Apa yang jelas hanya negeri
Perlis yang tidak terikat dengan salah satu daripada mazhab tersebut.
Dari segi aqidah pula tidak dinafikan
lagi bahawa ia di bawah aliran mazhab Ahli Sunnah Wal-Jamaah pimpinan Abu Hasan
al-Asy’ari dan Abu Mansur al-Maturidi sebagaimana negeri lain juga di Malaysia.
Mengikut keputusan fatwa negeri Perlis, asas pegangan ialah; al-Qur’an, Hadith
Sahih, ijma’ Sahabah, fatwa Sahabah, Hadith Mursal dan Hadith Daif,qiyas ketika
darurat, al-masalih al-mursalah, sadd al-zara’i’, istihsan, ‘uruf dan
al-qawa’id al-fiqhiyah.
Berdasarkan apa yang dibentangkan oleh
S.S. Mufti Perlis, muzakarah telah bersetuju untuk menerima kertas tersebut
tetapi dengan beberapa keputusan dan ulasan seperti JFK bersetuju supaya dikaji
semula definisi hukum syara’ yang mengecualikan Perlis daripada mazhab yang
mu’tabar.
Selain itu, mana-mana golongan yang
mengisytiharkan diri mereka tidak bermazhab dan menganggap bahawa dialah orang
yang lebih baik di samping mencerca dan menghina golongan yang bermazhab,
sedangkan mereka ini berada di dalam kelompok yang sama, maka pendekatan dengan
cara perbincangan adalah lebih baik supaya tidak timbul perpecahan di kalangan
umat Islam sendiri. Golongan yang tidak bermazhab atau Wahhabi adalah sama
sahaja kerana mereka begitu aktif bergerak untuk menyebarkan fahaman mereka.
Kesimpulannya, fahaman Ahli Sunnah
Wal-Jamaah di Perlis dari segi aqidah adalah sama seperti di negeri-negeri lain
walaupun berbeza manhaj. Apa yang berbeza hanyalah fahaman mereka terhadap
tradisi bermazhab yang tidak terikat dengan mana-mana mazhab. Selain daripada
itu kertas konsep Ahli Sunnah Wal-Jamaah yang dibentangkan oleh S.S. Mufti
Perlis diterima oleh ahli JFK dengan beberapa pindaan dan pembetulan.[25]
Mesyuarat Panel Kajian Aqidah kali
ke-14 pada 21 Mac 2000 mengambil keputusan bahawa aqidah yang dibawa oleh
Muhammad bin Abdul Wahab tidak bersalahan dengan aqidah Ahli Sunnah Wal-Jamaah
tetapi pengikut Wahhabi membesarkan perkara bid’ah dan khilafiah. Golongan Wahhabi
di Malaysia tidak mahu menerima pendapat golongan yang selain dari mereka dan
mereka tidak menerima pembahagian bid’ah kepada Bid’ah Hasanah dan Bid’ah
Dhalalah.
Mesyuarat Panel Kajian Aqidah kali
ke-20 bertarikh 29 April 2002, setelah membincangkan kerta kerjas bertajuk
“Pendekatan Antara Ahli Sunnah Dan Wahhabi” memutuskan bahawa sumber utama bagi
kedua-dua aliran pemikiran ini adalah sama iaitu al-Quran dan al-Hadith serta
meletakkan naqli mendahului akal.
Mesyuarat Panel Kajian Aqidah kali
ke-23 bertarikh 13 Mac 2003, kertas kerja bertajuk “Ibn Taimiyyah” telah
dibentangkan. Mesyuarat memutuskan bahawa Ibn Taimiyyah dan Wahhabiyyah adalah
dari golongan Ahli Sunnah Wal Jamaah.
Mesyuarat juga memutuskan karangan
Haji Said Haji Ibrahim dalam bukunya Perbandingan Aqidah Dan Fahaman Umat Islam
dan K.H. Siradjuddin Abbas dalam bukunya Iktikad Ahlus Sunnah Wal Jamaah yang
menyentuh tentang kesalahan aqidah Ibn Taimiyyah mengandungi fakta yang salah
dan boleh menyebabkan orang menuduh Ibn Taimiyyah adalah kafir.
Justeru mesyuarat mencadangkan usaha
menyatukan pandangan di antara Ahli Sunnah dan Ibn Taimiyyah dan seterusnya
mengeluarkan satu garis panduan yang menerangkan tentang konsep yang mesti
dipegang oleh masyarakat agar tidak berlakunya tuduh menuduh antara satu pihak
dengan pihak yang lain.[26]
Pandangan Prof. Dato’ Dr. Abdul Shukor
Husin merangkap Pengerusi Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan di dalam kertas kerja
beliau berjudul ‘Ahli Sunnah Wal-jamaah, Pemahaman Semula’ menyebut:
“Berdasarkan
pegangan dan penghayatan masyarakat Islam Malaysia, budaya ilmu dan pengajian
serta kekuatan undang-undang penguatkuasaan yang tersurat dan tersirat,
ternyata meluas dan kukuhnya pengaruh aliran Ahli Sunah khususnya Asyairah dan
Maturidiah dalam masyarakat Islam di Malaysia. Tidak keterlaluan jika kita
rumuskan bahawa masyarakat Islam Malaysia khususnya orang awam dalam aspek
akidah, fahaman aliran Asyairah adalah sinonim dengan Ahli Sunah. Sementara
aliran lain seperti Salaf - Ibnu Taimiah dan Wahabiah tidak begitu dikenali
atau tidak dianggap sebahagian daripada aliran Ahli Sunah. Oleh itu apabila
aliran ini dibincang dan diketengahkan ke dalam masyarakat walaupun untuk
tujuan ilmiah, masyarakat Islam terasa ganjil dan resah kerana terdapat
kelainan dengan apa yang mereka fahami dan hayati”.
Pandangan Prof. Zakaria Stap dalam
satu wawancara dengan Utusan Malaysia berjudul ‘Jangan Berpecah Kerana
Perbezaan Fahaman Sunni’ menjawab mengenai kumpulan Wahhabiyyah seperti
berikut:
“Masyarakat
perlulah memahami bahawa fahaman Wahabi ini bukanlah ajaran sesat kerana ia
juga termasuk dalam kumpulan aliran Ahli Sunah Wal Jamaah. Ia adalah gerakan
yang diasaskan oleh Imam Muhammad Abdul Wahab at-Tamimi (1703-1791M) yang lahir
di Uyaynah, utara Riyadh, Arab Saudi. Imam Muhammad Abdul Wahab adalah ulama
yang berpegang kepada aliran Hanabilah (Hanbali) yang diasaskan oleh Imam Ahmad
bin Hanbal. Pegangan tauhidnya pula berasaskan fikrah Ibnu Taimiyyah dan Ibnu
Qayyim yang juga bermazhab Hanbali. Dalam aspek akhlak dan tasawuf pula aliran
Hanabilah banyak berpegang kepada pandangan Imam al-Harawi al-Ansari dan Sheikh
‘Abd al-Qadir al-Jaylani. Secara umumnya, Imam Muhammad Abdul Wahab muncul
ketika pengaruh mazhab Hanbali merosot dan umat Islam pada masa itu banyak
melakukan pencemaran akidah dan penyelewengan amalan keislaman seperti percaya
kepada khurafat dan melakukan amalan bidaah. Sehubungan itu, beliau melancarkan
gerakan reformasi dan pembaharuan di semenanjung Arab untuk membersih dan
mengembalikan umat Islam kepada ajaran sebenar al-Quran dan hadis. Jadi, dari
aspek sejarahnya mereka ini terpaksa mengambil pendekatan yang agak keras dalam
usaha mencapai matlamat pembersihan akidah dan amalan keislaman tersebut”.
PENUTUP
Perselisihan dan perbezaan pendapat
antara golongan Wahhabi dan Ahli Sunnah walJamah yang lain merupakan khilaf
dalam perkara cabang Aqidah yang perludiperuntukkan toleransi terhadapnya. Ini
kerana masing-masing mempunyai hujahyang tersendiri. Perbezaan ini bukanlah
merupakan pertembungan prinsip yang tidak wujud ruang toleransi di
dalamnya.Sheikh Ibnu Taimiyah sendiri mendakwa percanggahan pendapat hanyalah
variasipandangan yang sihat. Ia perlu disulam dengan sifat hormat-menghormati
dan meraikan pandangan masing-masing.
Sheikh Muhammad Abu Zuhrah
turutmendakwa bahawa perbezaan pandangan ulama dalam hal seperti ini tidaklah
sampai ke tahap mengkafirkan pihak yang bercanggah pandangan. Seharusnya sifat meraikan
antara mana-mana aliran Ahli Sunnah wal Jamaah perlu diberi perhatianyang
serius.
Ini adalah kerana, didapati adakalanya
perdebatan ini bertukar daripada perdebata nsihat kepada yang sebaliknya. Hasil
dari itu, kami ingin mengambil peluang bagi berkongsi nasihat berguna daripada
Dr. Zaharuddin Abd Rahman berkenaan perbezaan aliran ini. Golongan ilmuan muda
hari ini perlu memainkan peranan.
Antaranya tidak cepat menghukum.
Sebaliknya perlulah memahami perjuangan aliranini dengan baik. Seterusnya, menjaga
asas dan adab serta bersabar dalam perdebatan dan perbincangan, memahami hujah,
kondisi, kesediaan masyarakat setempat.
Selain itu, merujuk sesuatu isu dari
sumber rujukan sama ada kitab yang benar-benar mewakili mazhab itu. Jika mazhab
Shafie, maka perlulah dirujuk kitab utama yang telah disepakati oleh ribuan ulama
Shafie silam. Akhir sekali, bersikap terbuka dan beradab dalam menilai
pandangan-pandangan ulama lain dan dalil bagi setiap fatwa mereka.
Dasar kerajaan adalah jelas,
Wahhabiyyah ditolak kerana metodologi dakwah mereka yang keras terutama dalam
masalah fiqh dan bid’ah tidak sesuai untuk diamalkan di negara ini. Ia
dikhuatiri boleh mengundang kegelisahan dan perpecahan umat Islam. Bagaimanapun
aqidah Wahhabiyyah masih dianggap sebagai Ahli Sunnah Wal-Jamaah dan bukan
ajaran sesat.
Pelajar Malaysia yang melanjutkan
pengajian di negara Timur Tengah terutamanya diingatkan agar sentiasa
berwaspada dengan fahaman yang bertentangan dengan ajaran Ahli Sunnah
wal-Jamaah. Walaupun mereka sememangnya bebas mempelajari pelbagai bidang ilmu
dan fahaman lain, namun ia hanya boleh bertujuan memperkukuhkan kefahaman dan
jati diri terhadap ajaran mazhab Imam Shafie yang menjadi pegangan masyarakat
Islam di Malaysia.
Adalah menjadi tanggungjawab kita
untuk menguasai dan mendalami Islam, menguatkan aqidah dan meningkatkan
keimanan kepada Allah. Umat Islam harus lebih bersedia, berwaspada dan berusaha
mengatasi ancaman tersebut demi Agama Islam.
[1] Siapa Sebenarnya
Wahabiy?, Zamihan Mat Zin, Kemah Enterprise Hlm. 5
[2] The 500 Most
Influential Muslim, Dr Joseph. Nayed, Dr
Aref Ali. Hlm 14
[3] Siapa Sebenarnya Wahabiy?,
Zamihan Mat Zin, Kemah Enterprise, Hlm. 7
[4] Wahabi: Sesatkah
Mereka? Hersi Mohamad Hilole. terj. Muhammad Yusuf Khalid, PTS Milennia Sdn
Bhd. Hlm 5
[5] Wahabi: Sesatkah
Mereka? Hersi Mohamad Hilole. terj. Muhammad Yusuf Khalid, PTS Milennia Sdn
Bhd. Hlm 37
[6] Siapa Sebenarnya
Wahabiy?, Zamihan Mat Zin, Kemah Enterprise, Hlm. 7
[7] Wahabi: Sesatkah
Mereka? Hersi Mohamad Hilole. terj. Muhammad Yusuf Khalid, PTS Milennia Sdn
Bhd. Hlm 12
[8] Dinamika Dakwah, Abdul
Wahab Zakaria, Angkatan Belia Islam Malaysia, Hlm.137
[9] Pengaruh Pemikiran
Sayyid Qutb Terhadap Gerakan Islam di Malaysia, Mohamad Fauzi Zakaria, Jundi
Resources. Hlm. 95.
[10] Pengaruh Pemikiran
Sayyid Qutb Terhadap Gerakan Islam di Malaysia, Mohamad Fauzi Zakaria, Jundi Resources.
Hlm. 97.
[16] Umar Muhammad Noor.
2012. Majalah Al-Ustaz Isu No. 06.Kuala Lumpur:Telaga Biru Sdn Bhd. Hlm. 6
[17] Wahabi: Sesatkah
Mereka? Hersi Mohamad Hilole. terj. Muhammad Yusuf Khalid, PTS Milennia Sdn
Bhd. Hlm 40
[22] Fathul Majid.Riyadh:
Darul Salam, Abdul Rahman bin Hasan, Hlm. 364
[24]
[25]
